BURSA MUDANYA DEMİRYOLU
Bursa-Mudanya demir yolu 1891 yılında Fransızlar tarafından kurulmuş ve 1892’de işletmeye açılmış. 1931 yılında da satın alınarak devletleştirilmiş. Devlet Demir Yolları’na ait bu işletmede birçok Bursalı çalışmış.
İSTASYONLAR
Trenin ilk istasyonu, bugünkü hal binasının olduğu yerdeydii. Bu istasyon, Demirtaş istasyonuydu. Bu istasyondan sonra ikinci durak, Merinos istasyonuydu. Ama binanın üzerinde Muradiye istasyonu yazıyordu. Ardından Paşa Çiftliği’nin olduğu yerde, Acemler istasyonu vardı. Yolcuları aldıktan sonra bacasından çıkan siyah dumanların içinde düdüğünü çalarak ilerler ve Beşevler bekleme durağına gelirdi. Kısa bir duraklamadan sonra Geçit Köprüsü’nü geçip, Mürseller Köyü yanındaki durağa gelir, oradan Yörük Ali Köyü durağına varırdı. Son olarak Mudanya’da yolcularını indirirdi. 41 kilometre uzunluğundaki bu yolculuk 2 saat kadar sürerdi. Saatte 30 km giderdi. Oysa kara yolculuğu 4 saatte alınıyordu.
TREN SEFERLERİ
Trenin Mudanya’dan kalkış saati, 08.10 idi. Saat 12.15’te İstanbul’dan Mudanya’ya vapur gelir ve saat 13.00’da posta treni adında bir sefer daha yapılırdı. Bursa’dan saat 17.00’da bir tren kalkardı. Aradaki zamanda ise yük trenleri devamlı çalışırdı. Yaz aylarında ise adına tenezzüh trenleri denilen seferler konulurdu. Bursalılar Burgaz ve Mudanya’ya denize gelirlerdi. Cuma ve cumartesi günleri iki tren birden sefer yapardı. Çadırlar kurulur, piknikler, eğlenceler yapılırdı. Pazar akşamı aynı trenle geri dönülürdü Bursa’ya.Yörük Ali Köyü’nde her yıl mayıs ayında panayır düzenlenir, Bursalılar ve Mudanyalılar trenle bu panayıra taşınırdı. Tren, Bursa'nın eğlence aracıydı. Aileler, trenle Mudanya'ya gitmek için evlerinin kiremitlerini bile satardı… Bademli’ye gelindiğinde tren görevlileri uyuyan yolcuları, “Uyan uyan Bademli’ye geldik” diyerek uyandırırdı. Bu söz şimdi eski Bursalıların, kullandığı bir atasözü haline dönüştü.
YEMEKLİ VAGON
Zaman zaman demiryolu şirketinin turistler için özel vagonlar tahsis ettiği de olurdu. Lüks olan bu vagonlarda gezginlere yemek de sunuluyordu. 1890'lı yılında Bursa'ya gelen Mehmet Ziya’nın gözlemi şöyleydi: "En güzel çiçeklerle bezenmiş, düdüğünü çalarak bağ ve bahçeler arasından süzülüp gelen tren, sanki Anadolu'nun gelin arabası gibi süslenmişti”.
MERİNOS İSTASYONU
Mudanya treni Merinos fabrikası için de çok önemliydi. Çünkü fabrikaya gelen kömür ve yün balyaları, Mudanya’dan trenle Merinos fabrikasına taşınırdı. Yine Merinos’ta üretilen kumaşlar da trenle Mudanya’ya getirilir, oradan da İstanbul’a nakledilirdi.Yine demiryolunu yapan Fransızlar, Bursa’daki fabrikalarında ürettikleri ipekleri, demiryolu ile Mudanya’ya, oradan da Marsilya’ya gönderirlermiş.Merinos tren istasyonunu onararak, kentimize kazandıran Osmangazi Belediyesi, buraya gelenlerin, lokomotifiyle, vagonuyla, istasyonuyla tren seferlerinin yapıldığı 1900'lü yıllara götürüyor.
ÜÇ ÇEŞİT MEVKİ
Trende üç çeşit mevki vardı. Birinci mevki, kompartıman şeklinde, kırmızı deri koltukluydu. Bu kompartımanın bilet ücreti 10 kuruştu. İkinci mevki, yeşil deri koltukluydu, bilet parası 5 kuruştu. Bir de yazın 2-3 adet etrafı açık tahtadan yapılmış vagonlar eklenirdi trene.
TARİFELER
1926 yılında Cemal Nadir'in yayınladığı bir broşürde, Mudanya-Bursa demiryolu tarifesi şöyle: Birinci mevki 135, ikinci mevki 98,30, üçüncü mevki 60 kuruş. 4 yaşından 10 yaşına kadar çocuklara yarım bilet…
SEFERDEN KALKMASI
Bursa-Mudanya arasında uzun yıllar ulaşımı ve Bursa’da üretilen malların Avrupa ve dünyanın birçok bölgesine nakliyesinde önemli rolü olan Mudanya-Bursa demiryolu, 10 Temmuz 1953’te Türkiye Büyük Millet Meclisi’nce çıkarılan bir yasayla, zarar ediyor gerekçesiyle ortadan kaldırıldı. Raylar zaman içersinde bir bir sökülerek satıldı. Bugün sadece cadde ismiyle anılan eski Mudanya demiryolu kalsaydı, bir bakıma Bursa'nın banliyö hattı olacaktı.
BURSA MUDANYA DEMİRYOLU
Bursa-Mudanya demir yolu 1891 yılında Fransızlar tarafından kurulmuş ve 1892’de işletmeye açılmış. 1931 yılında da satın alınarak devletleştirilmiş. Devlet Demir Yolları’na ait bu işletmede birçok Bursalı çalışmış.
İSTASYONLAR
Trenin ilk istasyonu, bugünkü hal binasının olduğu yerdeydii. Bu istasyon, Demirtaş istasyonuydu. Bu istasyondan sonra ikinci durak, Merinos istasyonuydu. Ama binanın üzerinde Muradiye istasyonu yazıyordu. Ardından Paşa Çiftliği’nin olduğu yerde, Acemler istasyonu vardı. Yolcuları aldıktan sonra bacasından çıkan siyah dumanların içinde düdüğünü çalarak ilerler ve Beşevler bekleme durağına gelirdi. Kısa bir duraklamadan sonra Geçit Köprüsü’nü geçip, Mürseller Köyü yanındaki durağa gelir, oradan Yörük Ali Köyü durağına varırdı. Son olarak Mudanya’da yolcularını indirirdi. 41 kilometre uzunluğundaki bu yolculuk 2 saat kadar sürerdi. Saatte 30 km giderdi. Oysa kara yolculuğu 4 saatte alınıyordu.
TREN SEFERLERİ
Trenin Mudanya’dan kalkış saati, 08.10 idi. Saat 12.15’te İstanbul’dan Mudanya’ya vapur gelir ve saat 13.00’da posta treni adında bir sefer daha yapılırdı. Bursa’dan saat 17.00’da bir tren kalkardı. Aradaki zamanda ise yük trenleri devamlı çalışırdı. Yaz aylarında ise adına tenezzüh trenleri denilen seferler konulurdu. Bursalılar Burgaz ve Mudanya’ya denize gelirlerdi. Cuma ve cumartesi günleri iki tren birden sefer yapardı. Çadırlar kurulur, piknikler, eğlenceler yapılırdı. Pazar akşamı aynı trenle geri dönülürdü Bursa’ya.Yörük Ali Köyü’nde her yıl mayıs ayında panayır düzenlenir, Bursalılar ve Mudanyalılar trenle bu panayıra taşınırdı. Tren, Bursa'nın eğlence aracıydı. Aileler, trenle Mudanya'ya gitmek için evlerinin kiremitlerini bile satardı… Bademli’ye gelindiğinde tren görevlileri uyuyan yolcuları, “Uyan uyan Bademli’ye geldik” diyerek uyandırırdı. Bu söz şimdi eski Bursalıların, kullandığı bir atasözü haline dönüştü.
YEMEKLİ VAGON
Zaman zaman demiryolu şirketinin turistler için özel vagonlar tahsis ettiği de olurdu. Lüks olan bu vagonlarda gezginlere yemek de sunuluyordu. 1890'lı yılında Bursa'ya gelen Mehmet Ziya’nın gözlemi şöyleydi: "En güzel çiçeklerle bezenmiş, düdüğünü çalarak bağ ve bahçeler arasından süzülüp gelen tren, sanki Anadolu'nun gelin arabası gibi süslenmişti”.
MERİNOS İSTASYONU
Mudanya treni Merinos fabrikası için de çok önemliydi. Çünkü fabrikaya gelen kömür ve yün balyaları, Mudanya’dan trenle Merinos fabrikasına taşınırdı. Yine Merinos’ta üretilen kumaşlar da trenle Mudanya’ya getirilir, oradan da İstanbul’a nakledilirdi.Yine demiryolunu yapan Fransızlar, Bursa’daki fabrikalarında ürettikleri ipekleri, demiryolu ile Mudanya’ya, oradan da Marsilya’ya gönderirlermiş.Merinos tren istasyonunu onararak, kentimize kazandıran Osmangazi Belediyesi, buraya gelenlerin, lokomotifiyle, vagonuyla, istasyonuyla tren seferlerinin yapıldığı 1900'lü yıllara götürüyor.
ÜÇ ÇEŞİT MEVKİ
Trende üç çeşit mevki vardı. Birinci mevki, kompartıman şeklinde, kırmızı deri koltukluydu. Bu kompartımanın bilet ücreti 10 kuruştu. İkinci mevki, yeşil deri koltukluydu, bilet parası 5 kuruştu. Bir de yazın 2-3 adet etrafı açık tahtadan yapılmış vagonlar eklenirdi trene.
TARİFELER
1926 yılında Cemal Nadir'in yayınladığı bir broşürde, Mudanya-Bursa demiryolu tarifesi şöyle: Birinci mevki 135, ikinci mevki 98,30, üçüncü mevki 60 kuruş. 4 yaşından 10 yaşına kadar çocuklara yarım bilet…
SEFERDEN KALKMASI
Bursa-Mudanya arasında uzun yıllar ulaşımı ve Bursa’da üretilen malların Avrupa ve dünyanın birçok bölgesine nakliyesinde önemli rolü olan Mudanya-Bursa demiryolu, 10 Temmuz 1953’te Türkiye Büyük Millet Meclisi’nce çıkarılan bir yasayla, zarar ediyor gerekçesiyle ortadan kaldırıldı. Raylar zaman içersinde bir bir sökülerek satıldı. Bugün sadece cadde ismiyle anılan eski Mudanya demiryolu kalsaydı, bir bakıma Bursa'nın banliyö hattı olacaktı.
